O tym, że składki zdrowotnej nie odliczymy od podatku, wiadomo od dawna. Jednak nie każdy wie, że wyliczenie składki zdrowotnej wiąże się z nowymi obowiązkami. Od stycznia 2022 roku przedsiębiorca ma obowiązek informować ZUS o uzyskanych dochodach lub przychodach.

Jak obliczyć nową składkę ZUS

Nowy, 2022 r. powitał nas m.in. brakiem możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podstawy opodatkowania. Co więcej, jej wyliczenie jest zróżnicowane. Dla osób korzystających ze skali podatkowej składka wynosi 9% dochodu. Dla opłacających podatek liniowy – 4,9%  dochodu. Tu ważny wyjątek:

U “liniowców” składka zdrowotna za styczeń wyniesie wyjątkowo 9%. Stawkę należy ustalić na podstawie 75% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.

Osoby rozliczające się ryczałtem będą płacić stałą składkę. Będzie ona  uzależniona od przychodów osiąganych w skali roku. Wskazano tu 3 progi przychodów.  

  • Przedsiębiorcy osiągający przychód do 60.000 zł rocznie zapłacą 9% składki zdrowotnej, liczonej od 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w IV kwartale.
  • Przedsiębiorcy, których przychody przekroczyły 60.000 zł, ale nie przekroczyły 300.000 zł, zapłacą składkę w wysokości 9% liczonej od 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w IV kwartale.
  • Przedsiębiorcy, których przychody przekroczyły 300.000. zł zapłacą 9% od 180% przeciętnego wynagrodzenia.

Obowiązki wobec ZUS

Od stycznia 2022 roku likwidacji ulega raport ZUS RZA służący do rozliczaniu składki na ubezpieczenie zdrowotne. Od nowego roku składka zdrowotna rozliczana jest wyłącznie na druku ZUS RCA, który aktualnie służy rozliczaniu składki na ubezpieczenie społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne.

Zmianie uległy wzory dokumentów rozliczeniowych ZUS DRA i ZUS RCA. W 2022 r. w tych dokumentach podamy dodatkowe informacje – takie jak forma opodatkowania w danym miesiącu oraz uzyskany dochód/przychód. Dzięki znajomości dochodów/przychodów ZUS może sprawdzić, czy składka jest wyliczona poprawnie.

Dotychczas, jeśli np. prowadziliśmy jednoosobową firmę wątpliwa przyjemność comiesięcznego wysyłania ZUS DRA nas omijała. Od nowego roku wysyłanie dokumentu co miesiąc będzie konieczne.

Zmianie uległ również termin wysyłania deklaracji oraz płacenia składek. Od 2022 r. płatnicy opłacający składki wyłącznie na własne ubezpieczenie rozliczają się do 20. dnia miesiąca.

W związku z powyższym ZUS zyskał nowe uprawnienia. Może weryfikować kompletność i poprawność wykazywanych przez przedsiębiorcę danych zawartych w dokumentach rozliczeniowych. Ma prawo m.in. sprawdzać kwoty dochodu/przychodu, a także wskazaną formę opodatkowania. Weryfikacja może nastąpić w drodze kontroli oraz na podstawie danych z Krajowej Administracji Skarbowej lub urzędu skarbowego.

Skoro ZUS dysponuje prawem weryfikacji, to może zażądać od przedsiębiorcy przedstawienia dokumentów potwierdzających wykazane dane.

Zrobi to wtedy, gdy:

  • nie otrzyma pożądanych informacji (w ramach ZUS DRA/RCA),
  • nabędzie uzasadnione wątpliwości co do poprawności lub kompletności wskazanych informacji.

W powyższej sytuacji będziemy mieć 14 dni na przedstawienie dokumentów, licząc od dnia, w którym otrzymamy wezwanie.