Być albo nie być vatowcem – oto jest pytanie! Zadają je sobie osoby, które albo rozpoczynają prowadzenie firmy, albo są zwolnione ze względu na wysokość obrotów z tego podatku. Dla wielu z nich opodatkowanie może jednak okazać się korzystne!

Bycie vatowcem wielu osobom kojarzy się z dodatkową biurokracją, wyższymi cenami, no i z koniecznością zapłaty dodatkowego podatku… Czy więc aby na pewno bycie płatnikiem VAT może być w ogóle opłacalne?

Co to jest VAT?

VAT to podatek od towarów i usług.  Nazywany jest też podatkiem od wartości dodanej. Po raz pierwszy został wprowadzony we Francji w 1954 roku, a w Polsce obowiązuje od 1993 roku. Jest on doliczany do każdej transakcji i pobierany na każdym kolejnym etapie obrotu towarami lub usługami. Podatek zapłacony przez przedsiębiorcę przy zakupie towarów i usług wykorzystywanych w swojej działalności to podatek VAT naliczony. Z kolei podatek doliczany do ceny sprzedawanych przez przedsiębiorcę produktów stanowi VAT należny.

Wartość VAT-u doliczana jest do kwoty netto w momencie dokonywania transakcji, co w praktyce często oznacza, że podatek VAT opłacany jest przez nabywcę towaru lub odbiorcę usługi. VAT jest również rozliczany pomiędzy przedsiębiorcami. Jego wysokość zależna jest od kwoty netto. Najczęściej stosowana stawka VAT to 23% Przedsiębiorca, który wystawia fakturę, dolicza do kwoty netto 23%. VAT-u.

Oprócz podstawowej stawki stosowane są również stawki dodatkowe:

  • 8%, – np. w odniesieniu do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych;
  • 5% – stosowana m.in. w odniesieniu do żywności: chleba, produktów zbożowych czy nabiału;
  • 0% – stosowana m.in. przy eksporcie towarów.

Dla kogo VAT obowiązkowy?

Co do zasady istnieje dobrowolność wyboru opodatkowania podatkiem VAT. Jednakże zwolnienie z VAT-u przysługuje wyłącznie firmom, których przychód w ubiegłym roku nie przekroczył 200 tys. zł. Jeśli limit ten został przekroczony, przedsiębiorca musi zarejestrować się jako płatnik VAT.

Są również sytuacje, gdy bycie płatnikiem VAT jest obligatoryjne i to bez względu na osiągane przychody. Dotyczy to np. działalności prawników, obrotu wyrobami jubilerskimi czy towarami opodatkowanymi podatkiem akcyzowym.

Co daje bycie vatowcem?

Przedsiębiorca zarejestrowany jako czynny podatnik VAT może odliczać VAT naliczony (z faktur kosztowych) od VAT-u należnego (VAT-u z faktur sprzedażowych).

Oznacza to, że jeśli robisz zakupy dla swojej firmy to, chcąc nie chcąc, płacisz VAT. Np. potrzebny Ci fotel do biurka. Załóżmy, że koszt to w tym przypadku 1.000 zł netto + 230 zł VAT. Razem zapłacisz 1.230 zł. Gdy jesteś podatnikiem VAT, pomniejszasz podatek VAT należny o podatek naliczony. Inaczej mówiąc – odliczysz VAT, a w pewnych sytuacjach możesz otrzymać zwrot. Dlatego o vacie mówi się, że to podatek przerzucalny. W ostatecznym rozrachunku płaci go konsument – ten, który dalej nie sprzedaje towaru.

Jeśli nie jesteś płatnikiem VAT, wówczas też zapłacisz 1.230 zł, ale już bez możliwości uzyskania zwrotu 230 zł. 

5 powodów dla których jednak warto być vatowcem

Są jednak takie branże, gdzie bycie vatowcem opłaca się od samego początku.

Przejście na VAT powinni rozważyć przede wszystkim przedsiębiorcy, którzy:

  1. sprzedają towary lub usługi na rzecz podmiotów, będących płatnikami VAT-u;
  2. sprzedają towary lub świadczą usługi opodatkowane niższą stawką VAT niż 23%;
  3. planują inwestycje
  4. świadczą usługi eksportu dla klientów zagranicznych.

Ad. 1) Jeśli Twój klient jest vatowcem, to że będzie szukał kontrahenta, z którego faktur odliczy podatek. Wystawiając fakturę VAT, jesteś bardziej konkurencyjny na rynku. A często sam fam fakt bycia vatowcem decyduje o nawiązaniu współpracy.

Ad. 2) Sprzedajesz z niższą stawką, ale kupujesz, załóżmy, półprodukty opodatkowane stawką 23%. Poza tym płacisz za gaz, prąd, energię elektryczną. Zatem w sumie odliczysz więcej niż wykażesz podatku należnego.

Ad. 3) Zdarza się czasem tak, że zanim zaczniesz sprzedawać na dobre, musisz zainwestować, np. w rozbudowę lokalu. Twoje dostawy są wtedy ograniczone, za to koszty olbrzymie. I wówczas wykażesz nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym. Do zwrotu lub do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy, w którym np. spodziewasz się większego podatku należnego.

Ad. 4) Wówczas podatek wynosi 0% (czyli de facto nie płacisz nic) a kupujesz towar z vatem, który możesz odliczyć. Wykazując np. zwrot.

Oczywiście warto dobrze przekalkulować, czy warto zarejestrować się na VAT. Wymienione okoliczności nie musza być stałe, mogą pojawić się czasowo, bądź być jednym z aspektów Twojej działalności. Wówczas trzeba zrobić prognozę ewentualnych zysków i strat. W oddzielnym tekście przyjrzymy się sytuacjom, w których bycie vatowcem się nie opłaca.