Gospodarstwo rolne podatnikiem VAT

Coraz więcej osób chce uciec od zgiełku miasta. Pomysłem na biznes może okazać się gospodarstwo rolne. Podpowiadamy, jak funkcjonuje ono na gruncie podatku VAT.

Często zdarza się, że prowadzeniem gospodarstwa rolnego zajmuje się kilka osób. Kto wówczas jest podatnikiem?

Gospodarstwo rolne, czyli co?

Zgodnie z ustawą o podatku rolnym za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha (lub 1 ha przeliczeniowy), które są własnością osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki nieposiadającej osobowości prawnej.

Ustawa o VAT stanowi, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Z kolei działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z powyższych definicji wynika, że gospodarstwo rolne to jeden ze sposobów prowadzenia działalności gospodarczej, zatem mieści się w pojęciu podatnika VAT.

Kto jest podatnikiem w gospodarstwie rolnym?

Często gospodarstwo prowadzi więcej niż jedna osoba. Pojawia się zatem pytanie, kto ma dokonać rejestracji? Nie jest to spółka z o.o. czy akcyjna, zatem samo gospodarstwo nie ma osobowości prawnej i nie można zarejestrować go jako samoistny byt prawny.

Zgodnie z ustawą zgłoszenie rejestracyjne może być dokonane wyłącznie przez jedną z osób, na które będą wystawiane faktury przy zakupie towarów i usług i które będą wystawiały faktury przy sprzedaży produktów rolnych. A więc za podatnika jest uważana osoba, która składa zgłoszenie rejestracyjne. To ona wystawia faktury i na nią opiewają dokumenty poświadczające zakup towarów.

Trochę kontrowersji

Do nieco innych wniosków doszedł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W ocenie tego organu małżonkowie mogą być odrębnymi podatnikami podatku VAT w ramach wspólnego gospodarstwa rolnego, jeżeli każde z tych małżonków prowadzi działalność gospodarczą w sposób samodzielny.

Czyli np. jeżeli w gospodarstwie hodowane są zwierzęta – czym zajmuje się mąż i prowadzona jest działalność ogrodnicza – czemu poświęca się żona, to oboje mogą być odrębnymi podatnikami. Co więcej, dopuszczalna wg TSUE jest sytuacja, gdy jeden małżonek jest czynnym podatkiem VAT, a drugi rolnikiem ryczałtowym (podatnikiem zwolnionym).

Takie podejście ma sens, bowiem często, zwłaszcza większe gospodarstwa, nastawione są na produkcję różnego rodzaju dóbr. Kobiety z obszarów wiejskich coraz częściej zakładają biznes, który ze względów oczywistych musi odpowiadać rolnemu charakterowi ich miejscowości i różni się od tego w miastach.

Póki co polskie sądy stoją na stanowisku, że nieważne czym się zajmuje współprowadzący gospodarstwo rolne, podatnikiem może być tylko jedna osoba z gospodarstwa. Pozostaje żywić nadzieję, że ten trend ulegnie szybkiej zmianie.

A jaki biznes sprawdzi się na wsi?

Czasem ktoś nie ma ochoty prowadzić gospodarstwa rolnego i chciałby założyć swój biznes z wykorzystaniem gruntów np. odziedziczonych czy własnych. Oczywiście za każdym razem należy rozpoznać możliwości, zorientować się czego brakuje w okolicy i dopiero na tej podstawie robić biznesplan. Taka firma będzie w sposób oczywisty różnić się od interesów prowadzonych w dużym mieście. Co więc można robić na wsi?

Oto kilka pomysłów: