Przedsiębiorcy, który opłaca składkę chorobową przysługuje prawo do otrzymania zasiłku chorobowego z ZUS. Niestety, w niektórych przypadkach zwolnienie lekarskie przedsiębiorcy pozwala otrzymać symboliczny zasiłek, podczas gdy formalności, jakich musi dopełnić, jest całkiem sporo.

Temat zwolnienia i zasiłku chorobowego przedsiębiorcy jest dość skomplikowany. Na temat sposobów ustalania zasiłku czy też korygowania deklaracji ubezpieczeniowej napisano wiele oddzielnych tekstów. Brakowało mi jednak takiego artykułu, który zbierałby same najważniejsze informacje. To ważne dla przedsiębiorcy, który z tematem zwolnienia chorobowego styka się po raz pierwszy i zamiast brnąć w gąszczu przepisów, formularzy i kalkulatorów, chce dowiedzieć się „o co biega”. Dlatego w tym tekście starałem się odpowiedzieć na podstawowe, ale na pewno nie na wszystkie pytania, jakie mogą się wiązać z tym tematem.

Zwolnienie dla tych, którzy płacą

Składki na ubezpieczenie chorobowe są dobrowolne, a więc przedsiębiorca nie musi opłacać ich od razu, od chwili rozpoczęcia działalności gospodarczej. Jednak zwlekanie z zapisaniem się na to ubezpieczenie do momentu pojawienia problemów ze zdrowiem także nie musi być dobrym pomysłem. Trzeba bowiem wiedzieć, że prawo do zasiłku nabywa się dopiero po 90 dniach, licząc od dnia objęcia ubezpieczeniem chorobowym. Chyba, że przedsiębiorca wcześniej pracował na etacie (lub z innych powodów był objęty ubezpieczeniem) – wtedy zasiłek przysługuje mu od razu (o ile nie wystąpiła przerwa dłuższa niż 30 dni pomiędzy pracą na etacie a samozatrudnieniem). 

Bardzo ważne jest przy tym terminowe opłacanie składek, ponieważ warunkiem otrzymywania zasiłku jest brak zaległości. Wysokość zadłużenia w chwili składania wniosku o zasiłek chorobowy nie może przekraczać kwoty 6,60 zł. Każda przerwa lub opóźnienie powoduje, że znów trzeba odczekać 90 dni, aby otrzymać prawo do zasiłku.

Mały ZUS = mały zasiłek

Zasiłek wynosi 80 procent kwoty (podstawy), od której opłacana jest składka na ubezpieczenie chorobowe lub wypadkowe za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie choroby.

To niestety niezbyt dobra wiadomość dla osób, które opłacają tzw. preferencyjny ZUS. Niższa składka oznacza bowiem, że za 5 dni zwolnienia otrzymają ok. 60 zł zasiłku chorobowego. Za taki sam okres osoba opłacająca tzw. „pełny ZUS” otrzyma ok. 300 zł.

Gdy zwolnienie trwa krótko, korzyści nie są więc duże, a formalności i tak trzeba dopełnić.  

Lekarz wyśle zwolnienie, ale…

W celu wypłaty zasiłku chorobowego należy dostarczyć do oddziału ZUS zwolnienie chorobowe. Obecnie ZUS ZLA, tzw. e-ZLA, najczęściej wysyła od razu lekarz, ale niestety, to nie oznacza, że formalności kończą się na wizycie u lekarza.

Przedsiębiorca w ciągu w ciągu 7 dni od daty wystawienia zwolnienia musi dostarczyć do ZUS druk Z-3b (w niektórych sytuacjach wymagane są inne wnioski). Na szczęście można to zrobić pocztą. W każdym razie, samo zwolnienie lekarskie nie wystarczy, by rozpocząć procedurę ubiegania się o zasiłek chorobowy.

Zasiłek powinniśmy otrzymać w ciągu 30 dni od dostarczenia poprawnie wypełnionych dokumentów, ale uwaga – wypłata zasiłku zostanie poprzedzona wydaniem decyzji przez ZUS. A to oznacza, że nie powinniśmy wykonywać żadnych korekt deklaracji, dopóki nie otrzymamy potwierdzenia, że zasiłek został nam przyznany. 

Korekta wysokości składek

Kolejne formalności wiążą się z koniecznością ustalenia nowego wymiaru składek za okres, w którym przedsiębiorca przebywał na zwolnieniu.

Mówiąc krótko – przedsiębiorca może odliczyć sobie składki na ubezpieczenie społeczne (ale nie na ubezpieczenie zdrowotne) za okres, w którym przebywał na zwolnieniu. W tym celu musi jednak złożyć korektę składek ZUS DRA za dany miesiąc, a jeśli zwolnienie nastąpiło np. na przełomie dwóch miesięcy, to za każdy z nich. Po zwolnieniu trzeba ponownie złożyć ZUS DRA, tzw. deklarację wzorcową, tym razem z nowym – ponownie pełnym – wymiarem składek. W takiej sytuacji druk ZUS DRA będzie trzeba składać trzykrotnie (za pierwszy i drugi miesiąc choroby oraz w pierwszym miesiącu po zwolnieniu).

W odniesieniu do nadpłaconych składek – nadpłatę można rozliczyć w kolejnych miesiącach, płacąc niższe składki lub wystąpić do ZUS z wnioskiem o zwrot nadpłaty.