Mówi się czasem, że ktoś ma naturalne predyspozycje do bycia liderem, przywódcą, czy po prostu – szefem. Zazwyczaj mamy wówczas na myśli osoby o cechach dominujących, a szczególnie takie, które wiedzą czego chcą i potrafią sprawić, by ich cel stał się ważny także dla innych. Jednak zgodnie z modelem DISC to tylko jeden z rodzajów przywództwa – ani lepszy, ani gorszych od pozostałych.

Właściwie z tym „ani lepszy, ani gorszy” można dyskutować. Będę się upierał, że lider typu D, czyli Dominujący posiada pewne cechy, które każdemu, kto jest menedżerem, liderem, szefem zespołu, a nawet samodzielnym przedsiębiorcą mogą bardzo pomóc w codziennej działalności zawodowo-biznesowej. Po pierwsze jednak – pewne cechy można próbować w sobie wykształcić nawet wtedy, gdy nasze naturalne predyspozycje są inne, a po drugie – osoba, która reprezentuje czysty typ D, jeśli nie przyłoży się do rozwinięcia mniej eksponowanych cech, może mieć problemy chociażby z empatią i relacjami. Trudno natomiast mówić o skutecznym zarządzeniu tam, gdzie szef nie rozumie ani swojego zespołu, ani swoich klientów.

Najlepiej więc, jeśli lider posiada pewne cechy osobowości typu D, ale stara się przy tym rozwijać w sobie te cechy, które rzadko wysuwają się w jego zachowaniu na pierwszy plan.

Model DISC – o co chodzi?

Ale po kolei. DISC to skrót od słów dominujący (ang. dominant), wpływowy (influencing), stały (steady) oraz sumienny (compliant). Model stylów zachowań DISC został opracowany na podstawie badań amerykańskiego psychologa Williama Marstona. Zarówno badania przeprowadzone przez niego, jak i późniejsze wykazały, że ludzie na całym świecie funkcjonują zgodnie z czterowymiarową mapą, a więc model ten ma charakter uniwersalny.

Chcąc określić czyjś styl zachowania, bierzemy pod uwagę dwa wymiary. Jeden z nich to oś „zadania-ludzie”, a więc to, czy dana osoba mocniej jest skoncentrowana na celach, czy na relacjach z ludźmi. Drugi wymiar ilustruje oś „proaktywność-reaktywność”, przy czym za proaktywnego uznamy kogoś, kto wychodzi z inicjatywą, a za reaktywnego kogoś, kto częściej oddaje inicjatywę innym.

Łącząc ze sobą te dwa wymiary, jesteśmy w stanie określić, który zestaw cech najlepiej oddaje styl zachowania danej osoby. I tak, aktywna osoba skoncentrowana na zadaniach będzie reprezentowała typ D (można powiedzieć, że to samiec bądź samica alfa, szczególnie w biznesie), podczas gdy osoba aktywna, a przy tym skoncentrowana na relacjach z ludźmi będzie już reprezentowała typ I. Wśród typów reaktywnych (bardziej biernych), osoba skoncentrowana na ludziach będzie typem S, a skoncentrowana na zadaniach – typem C.

Nie jesteś jednym typem DISC

Od razu też warto podkreślić, że niezwykle rzadko zdarza się, by ktoś reprezentował jeden typ. Właściwie każdy z nas jest mieszanką wszystkich cech, przy czym na plan pierwszy wysuwają się zazwyczaj dwa style zachowania. Jeśli będziesz mieć świadomość, który typ najpełniej odzwierciedla Twoje postępowanie, lepiej wykorzystasz swoje mocne strony, ale też będziesz wiedzieć, jakie deficyty powinieneś uzupełnić.

Z kolei wiedząc, jaki typ reprezentuje Twój rozmówca, łatwiej będziesz mógł osiągnąć z nim porozumienie – oczywiście pod warunkiem, że dostosujesz swoje argumenty do jego stylu myślenia. Np. jeśli wiesz, że dla Twojego pracownika ważne są relacje z kolegami, łatwiej go przekonasz do wykonania dodatkowego zadania, jeśli podkreślisz, jak ważne jest to dla całego zespołu, niż wtedy, gdy będziesz odwoływał się do jego poczucia obowiązku. Jeśli jednak dla kogoś relacje nie są kwestią pierwszorzędną, a jest to osoba sumienna i zorientowana na cele, więcej osiągniesz, wyjaśniając jej potrzebę wykonania dodatkowego zadania z punktu widzenia interesu firmy.

Bardzo często zresztą konflikty w firmach i innych zespołach biorą się właśnie stąd, że ludzie nie rozumieją nawzajem swoich intencji. W sytuacji, kiedy będziemy w stanie pojąć, że np. ktoś złości się, ponieważ z równowagi wyprowadza go „bylejakość” wykonania zadania przez kogoś, dla kogo ważniejsza jest efektywność (zadaniowość) niż dokładność, łatwiej będzie nam zażegnać konflikt i doprowadzić do porozumienia.

DISC – jaki jest Twój styl zachowań?

Praca z modelem DISC wymaga większej uważności w relacjach. Dzięki temu modelowi mamy szansę spojrzeć na siebie, ale także na swoich pracowników i klientów w taki sposób, aby zrozumieć ich najbardziej dominujące cechy i powiązane z nimi potrzeby. Jak sądzisz, który styl w największym stopniu pasuje do Ciebie?

Jeśli reprezentujesz styl D (dominujący):

  • jesteś zorientowany na osiąganie celów;
  • jesteś dyrektywny, stanowczy, wymagający;
  • uwielbiasz rywalizować z innymi, nie boisz się konfrontacji;
  • prawie zawsze masz własne zdanie i potrafisz go bronić;
  • lubisz zmiany;
  • jesteś wytrwały, a nawet uparty;
  • motywują Cię wyzwania;
  • bywasz niecierpliwy;
  • jesteś konkretny i bezpośredni w komunikacji (nie owijasz w bawełnę).

Jeśli Twój rozmówca reprezentuje styl D:

  • skup się na konkretach;
  • wskazuj na korzyści z proponowanego rozwiązania;
  • nie zanudzaj rozkładaniem na części pierwsze złożonych procesów;
  • odpuść sobie mówienie o tym, co myślą na dany temat inni.

Jeśli reprezentujesz styl I (wpływowy):

  • swoje cele osiągasz dzięki angażowaniu innych ludzi;
  • łatwo nawiązujesz kontakty (możesz mieć wrażenie, że dzieje się to samo, bez wyraźnej inicjatywy z Twojej strony);
  • ludzie przeważnie Ci ufają, liczą się z Twoimi opiniami, chętnie Cię słuchają;
  • potrafisz zarażać innych optymizmem;
  • jesteś wizjonerem, ale Twoje pomysły mogą być mało konkretne;
  • podejmując decyzje, masz tendencję do kierowania się emocjami;
  • motywuje Cię popularność i przyjazne otoczenie;
  • jesteś niedokładny, słabo zorganizowany, dlatego nie lubisz, gdy ktoś wymaga od Ciebie precyzji;
  • łatwo składasz obietnice i nie przejmujesz się tym, czy faktycznie zdołasz je spełnić.

Jeśli Twój rozmówca reprezentuje styl I:

  • pokaż mu, że interesujesz się nim samym, a nie traktujesz go tylko zadaniowo;
  • zapoznaj się z jego pomysłami i doceń jego kreatywność;
  • pomóż mu w skonkretyzowaniu jego wizji;
  • często się z nim spotykaj (ew. rozmawiaj telefonicznie), ponieważ ten typ nie przepada za mailami;
  • nigdy nie okazuj mu (ani jego pomysłom) lekceważenia.

Jeśli reprezentujesz styl S (stały):

  • jesteś dobrym i uważnym słuchaczem – świetnie rozumiesz innych ludzi;
  • masz skłonność do pomagania innym (uwaga, niektórzy mogą to wykorzystywać!);
  • lubisz konsultować swoje decyzje z innymi;
  • dobrze się sprawdzasz jako dyplomata i mediator, który potrafi pojednać ze sobą osoby o różnych punktach widzenia;
  • nie lubisz nagłych zmian ani konfrontacji z innymi;
  • uwielbiasz pracę zespołową, a jeśli towarzyszy jej dobra atmosfera, zespół staje się dla Ciebie najlepszym motywatorem.

Jeśli Twój rozmówca reprezentuje styl S:

  • bądź miły (inaczej S może pomyśleć, że jesteś nastawiony do niego konfrontacyjnie);
  • bądź szczery, ale w przyjazny sposób;
  • podkreślaj, jak ważny jest dla Ciebie zespół oraz jego w nim rola;
  • dopytuj, jak rozumie daną sytuację, ale wcześniej pozwól mu dokładnie poznać Twój punkt widzenia (on naprawdę lubi słuchać).

Jeśli reprezentujesz styl C (sumienny):

  • duże znaczenie przywiązujesz do jakości tego, co robisz (jesteś perfekcjonistą);
  • jesteś cenionym analitykiem – potrafisz znaleźć rozwiązanie nawet w skomplikowanych sytuacjach;
  • lubisz komunikację pisemną, ponieważ dzięki temu możesz przedstawić swoje argumenty w sposób uporządkowany i kompletny;
  • lubisz planować, tworzyć procedury, rozkładać procesy na czynniki pierwsze;
  • optymistów ściągasz na ziemię, pesymistom dodajesz skrzydeł – zawsze starasz się realnie ocenić zarówno szanse, jak i zagrożenia;
  • jesteś dobrym organizatorem;
  • czujesz się zmotywowany, gdy Twoja praca jest doceniana;
  • nie podejmujesz pochopnych decyzji;
  • nie lubisz pracy w chaosie;

Jeśli Twój rozmówca reprezentuje styl C:

  • skup się na faktach, nie na emocjach;
  • gdy nie znasz odpowiedzi na zadane pytanie, powiedz to wprost, zamiast krążyć wokół tematu;
  • dotrzymuj słowa – ten typ jest bardzo wrażliwy na obietnice bez pokrycia;
  • postaraj się dostrzec w jego uwagach konstruktywną krytykę, bez doszukiwania się ataków personalnych;
  • nie zmuszaj go do omawiania każdej sprawy w cztery oczy lub telefonicznie (nie lubi mówić, ale chętnie pisze długie maile).

Znając model DISC i korzystając z niego, możemy lepiej wykorzystać potencjał własny oraz swojego zespołu. Inaczej mówiąc, możemy być lepszymi, skuteczniejszymi liderami.

Dlatego warto pochylić się nad tym tematem, przyjrzeć się sobie oraz osobom, z którymi najczęściej współpracujemy, a następnie wyciągnąć wnioski, które wzmocnią nasze zdolności liderskie oraz relacje z ludźmi, którzy nas otaczają.

Jeśli interesuje Was temat liderowania oraz wykorzystywania modelu DISC w praktyce, zajrzyjcie do książki Anny Sarnackiej-Smith pt. „Everest lidera. O wartościach, silnym zespole i skutecznym przywództwie”. To właśnie na podstawie tej książki przygotowałem powyższe zestawienie. W książce tej znajdziecie znacznie więcej informacji na temat modelu DISC, który autorka (trener biznesu i konsultant HR), wykorzystuje w swojej codziennej pracy.

Książka ukazała się nakładem wydawnictwa MT Biznes. Za egzemplarz dziękuję firmie Effectiveness.